भारतीय नौदल | नवीन वर्षात भारताची सागरी शक्ती वाढणार आहे

-अरविंद सिंग

मुंबई : भारताच्या वेगाने वाढणाऱ्या सामरिक सामर्थ्यात नौदलाचा मोठा वाटा आहे. हिंदी महासागरात चीन आणि अरबी समुद्रात पाकिस्तानचा वाढता धोका लक्षात घेता भारताने आपली सागरी शक्ती मोठ्या प्रमाणात मजबूत केली आहे. अलिकडच्या वर्षांत, अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाने सुसज्ज असलेल्या अनेक पाणबुड्या आणि युद्धनौका ‘आत्मनिर्भर भारत’ अंतर्गत नौदलाच्या ताफ्यात सामील झाल्या आहेत. अनेक नवीन प्रकारची अत्याधुनिक विमानेही भारतीय नौदलाचा अभिमान वाढवत आहेत.

भारतीय नौदलाने जगातील टॉप-5 नौदलात आपले स्थान निर्माण केल्याचे तज्ज्ञांचे मत आहे. 2021 च्या उत्तरार्धात ब्रह्मोस आणि बराक क्षेपणास्त्रांसह ‘INS विशाखापट्टणम’ आणि ‘INS Vela’ या विनाशकांच्या समावेशामुळे भारतीय नौदल लक्षणीयरीत्या मजबूत झाले आहे. अशा अनेक युद्धनौका, पाणबुड्या आणि विशेषतः ‘INS विक्रांत’ सारख्या विमानवाहू नौका 2022 मध्ये नौदलात सामील होणार आहेत. नवीन वर्षात भारतीय नौदलाची ताकद झपाट्याने वाढेल, असे संरक्षण तज्ज्ञांचे मत आहे.

देखील वाचा

आयएनएस विक्रांत

ही भारताची पहिली स्वदेशी विमानवाहू युद्धनौका आहे. ‘विक्रांत’ कोचीन शिपयार्डने बांधला आहे. ‘आयएनएस विक्रांत’ची सागरी चाचणी सुरू आहे. भारतीय नौदल प्रमुख अॅडमिरल आर हरी कुमार यांनी दिलेल्या माहितीनुसार, या विमानवाहू युद्धनौकेचा या वर्षी ऑगस्टमध्ये नौदलाच्या लढाऊ ताफ्यात समावेश केला जाईल. 40,000 टन वजनाच्या या विमानाच्या अनेक चाचण्या झाल्या आहेत. भारतीय नौदल ‘विक्रांत’ची खोल समुद्रात गुंतागुंतीच्या युद्धाभ्यासासाठी चाचणी घेत आहे. त्याच्या बांधणीने भारताला अत्याधुनिक विमानवाहू युद्धनौका तयार करण्याची क्षमता असलेल्या मोजक्या देशांच्या श्रेणीत टाकले आहे. सध्या भारताकडे ‘आयएनएस विक्रमादित्य’ ही एकच विमानवाहू युद्धनौका आहे.

विध्वंसक ‘मुरगाव’

प्रकल्प 15B वर्गातील दुसरे स्वदेशी स्टेल्थ गाईडेड-क्षेपणास्त्र नाशक ‘मोरमुगाव’ गोवा मुक्ती दिनानिमित्त सागरी चाचण्यांसाठी लाँच करण्यात आले आहे. भारतीय नौदलाच्या वेस्टर्न कमांडच्या प्रवक्त्याने सांगितले की, हे नाशक देखील 2022 मध्ये कार्यान्वित केले जाईल.

‘वगीर’ पाणबुडी

पाचवी स्टेल्थ स्कॉर्पीन-श्रेणीची पाणबुडी ‘INS वगीर’ 2020 च्या उत्तरार्धात लाँच करण्यात आली. या वर्षी ते नौदलातही सामील होणार आहे. त्याच्या सागरी चाचण्या अंतिम टप्प्यात आल्याचे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. विशेष बाब म्हणजे या सर्व युद्धनौका आणि पाणबुड्यांमध्ये 75 टक्क्यांहून अधिक तंत्रज्ञान आणि भाग स्वदेशी आहेत, ही ‘आत्मनिर्भर भारत’ अंतर्गत देशासाठी मोठी उपलब्धी आहे.

आण्विक पाणबुडी

सध्या भारतीय नौदलात ‘INS अरिहंत’ नावाची एकमेव आण्विक पाणबुडी कार्यरत आहे. तज्ज्ञांच्या म्हणण्यानुसार, भारतात तयार करण्यात येणारी दुसरी अरिहंत श्रेणीची आण्विक पाणबुडी ‘वृद्धमान’ देखील याच वर्षी नौदलाच्या ताफ्यात सामील होणार आहे, मात्र नौदलाने अद्याप याला अधिकृत दुजोरा दिलेला नाही.