इराणच्या अधिकार्‍यांनी शनिवारी महिलांच्या पोशाखाबाबत इराणच्या कठोर नियमांचे पालन करण्यात अयशस्वी ठरल्याच्या आरोपाखाली अटक केल्यानंतर पोलीस कोठडीत मरण पावलेल्या २२ वर्षीय महसा अमिनीच्या मृत्यूनंतर तीव्र निदर्शने झाल्यामुळे देशात इंटरनेट प्रवेश प्रतिबंधित करण्याची घोषणा केली. “अयोग्य हिजाब”.
इंटरनेट मॉनिटरींग एजन्सी नेटब्लॉक्सने शुक्रवारी सांगितले की, निषेध सुरूच राहिल्याने इराणी लोकांना “राष्ट्रीय स्तरावर” मोबाइल इंटरनेट कनेक्टिव्हिटी गमावण्याच्या तिसऱ्या लाटेचा सामना करावा लागत आहे, असे सीएनएनने वृत्त दिले आहे. वॉचडॉग गटाने आठवड्याच्या सुरुवातीला सांगितले की इराण 2019 पासून सर्वात तीव्र इंटरनेट निर्बंध अनुभवत आहे, ज्यामध्ये मोबाइल नेटवर्क मोठ्या प्रमाणात बंद आहेत आणि निषेध सुरू झाल्यापासून देशात सोशल नेटवर्क्स इंस्टाग्राम आणि व्हॉट्सअॅप प्रतिबंधित आहेत.
इंटरनेट ब्लॉक्सपासून बचाव करण्यासाठी, देशातील आणि डायस्पोरामध्ये असलेले इराणी लोक लोकप्रिय व्हर्च्युअल प्रायव्हेट नेटवर्क (VPN) प्रदात्यांकडे वळत आहेत जसे की Tor Project आणि Hula VPN – इराणमध्ये Google Play Store, Android स्मार्टफोनसाठी बाजारपेठेद्वारे उपलब्ध शीर्ष डाउनलोड केलेले अॅप्स. देखरेख सेवा AppBrain त्यानुसार, वापरकर्ते अॅप्स डाउनलोड करण्यासाठी.
तथापि, नेटब्लॉक्सने चेतावणी दिली आहे की सध्या देशात ज्या प्रकारचा इंटरनेट व्यत्यय दिसतो तो “सामान्यत: छळ सॉफ्टवेअर किंवा व्हीपीएन वापरून काम करू शकत नाही,” सीएनएनने अहवाल दिला.
22 वर्षीय महसा अमिनीच्या गेल्या आठवड्यात मृत्यू झाल्यापासून हजारो इराणी रस्त्यावर उतरले आहेत, ज्याला तेहरानमध्ये पकडण्यात आले आणि तिला “पुनर्-शिक्षण केंद्र” मध्ये नेण्यात आले, स्पष्टपणे तिचा हिजाब नीट परिधान केला नाही.
शुक्रवारपासून, राजधानी तेहरानसह देशभरातील किमान 40 शहरांमध्ये निदर्शने झाली आहेत, निदर्शकांनी हिंसाचार आणि महिलांवरील भेदभाव तसेच हिजाब परिधान करणे बंद करण्याची मागणी केली आहे.
सुरक्षा दलांसोबत झालेल्या चकमकीत डझनभर निदर्शक ठार झाल्याची माहिती सीएनएनने दिली आहे.
अॅम्नेस्टी इंटरनॅशनलने शुक्रवारी सांगितले की चार मुलांसह किमान 30 लोक मरण पावले आहेत; इस्लामिक रिपब्लिक ऑफ इराण ब्रॉडकास्टिंगच्या सरकारी मीडियानुसार, 35 लोकांचा मृत्यू झाला आहे.
अधिकार्‍यांना आशा आहे की इंटरनेटवर निर्बंध घालून ते निषेध नियंत्रणात आणू शकतील.
शुक्रवारी राज्य प्रसारक IRIB शी बोलताना इराणचे दळणवळण मंत्री अहमद वाहिदी म्हणाले, “दंगली संपेपर्यंत इंटरनेटला मर्यादा असतील. सोशल मीडियाद्वारे दंगल संघटना रोखण्यासाठी, आम्हाला इंटरनेट मर्यादा निर्माण करणे बंधनकारक आहे.”
सोशल मीडियावरील व्हिडिओंमध्ये सार्वजनिक अवमानाची दृश्ये दिसल्यानंतर वहीदीच्या टिप्पण्या आल्या, ज्यामध्ये महिला त्यांचे स्कार्फ काढून टाकत आहेत आणि जाळत आहेत आणि निदर्शक “स्त्रिया, जीवन, स्वातंत्र्य” अशा घोषणा देत आहेत.
अमिनीच्या मृत्यूची स्वतंत्र चौकशी करण्यासाठी आणि इराणच्या सुरक्षा दलांनी आंदोलकांवर “असमतोल शक्ती” वापरण्यापासून परावृत्त करण्यासाठी संयुक्त राष्ट्रांनी केलेल्या आवाहनानंतर इंटरनेटवर आणखी निर्बंध घालण्याचे पाऊलही सीएनएनने दिले आहे.
अमिनीचा मृत्यू आता इराणमध्ये महिलांना अनेक दशकांपासून सहन करत असलेल्या हिंसक अत्याचाराचे प्रतीक बनले आहे आणि तिचे नाव जगभरात पसरले आहे, या आठवड्यात न्यूयॉर्क शहरातील संयुक्त राष्ट्रांच्या आमसभेतही जागतिक नेत्यांनी तिला आमंत्रित केले आहे.
संयुक्त राष्ट्र मानवाधिकार उच्चायुक्तांनी गुरुवारी सांगितले की, संयुक्त राष्ट्रांच्या तज्ञांनी इराणमधील महिलांवर राज्य अधिकार्‍यांकडून होणाऱ्या शारीरिक हिंसाचाराचा तीव्र निषेध केला, असे सीएनएनने वृत्त दिले आहे.
“इराणी अधिकाऱ्यांनी सांगितले की (अमिनी) हृदयविकाराच्या झटक्याने मरण पावले आणि तिचा मृत्यू नैसर्गिक कारणांमुळे झाल्याचा दावा केला.
तथापि, काही अहवालांनी असे सुचवले आहे की अमिनीचा मृत्यू कथित छळ आणि गैरवर्तनामुळे झाला होता,” असे एका निवेदनात म्हटले आहे.
“आम्ही इराणी अधिकाऱ्यांना सुश्री अमिनीच्या मृत्यूची स्वतंत्र, निःपक्षपाती आणि त्वरित चौकशी करण्याचे आवाहन करतो, तपासाचे निष्कर्ष सार्वजनिक करावे आणि सर्व गुन्हेगारांना जबाबदार धरावे,” असे त्यात म्हटले आहे.
दरम्यान, इंटरनेट अॅक्टिव्हिस्ट हॅकर ग्रुप एनोनिमसनेही गेल्या आठवड्यात इराण सरकारला ऑनलाइन लक्ष्य केले आहे, गुरुवारी सरकारी वेबसाइटचे अनेक उल्लंघन जाहीर केले आहे, सीएनएनने वृत्त दिले आहे.
#OpIran हा हॅशटॅग वापरून, ऑपरेशन इराणसाठी लहान, ज्याने अमिनीच्या मृत्यूनंतर सोशल मीडियावर लोकप्रियता मिळवण्यास सुरुवात केली, अज्ञाताने गुरुवारी ट्विट केले की संस्था 1,000 हून अधिक सीसीटीव्ही इराणी कॅमेरे हॅक करण्यात यशस्वी झाली – असा दावा CNN करू शकला नाही. स्वतंत्रपणे पुष्टी करा.
संयुक्त राष्ट्राचे सरचिटणीस अँटोनियो गुटेरेस यांनी शुक्रवारी सांगितले की “शांततापूर्ण निषेधाच्या वृत्तांबद्दल चिंतित आहे बळाचा अत्यधिक वापर करून डझनभर मृत्यू आणि जखमी.”
“आम्ही सुरक्षा दलांना अनावश्यक किंवा विषम शक्तीचा वापर करण्यापासून परावृत्त करण्याचे आवाहन करतो आणि पुढील वाढ टाळण्यासाठी सर्वांना संयम बाळगण्याचे आवाहन करतो,” गुटेरेसचे प्रवक्ते स्टीफन दुजारिक यांनी यूएनटीव्हीवरील दैनिक ब्रीफिंगमध्ये सांगितले.
यूएनने म्हटले आहे की ते इराणमधील निषेधांचे बारकाईने पालन करीत आहे आणि अधिकाऱ्यांना “अभिव्यक्ती स्वातंत्र्य, शांततापूर्ण संमेलन आणि संघटनेच्या अधिकाराचा आदर करण्याचे आवाहन केले आहे.”
गुटेरेस यांनी “स्वतंत्र सक्षम अधिकार्‍याने” अमिनीच्या मृत्यूची त्वरित चौकशी करण्यासाठी मानवी हक्कांसाठी कार्यवाहक उच्चायुक्तांच्या आवाहनाचा पुनरुच्चार केला.
(शीर्षक वगळता, ही कथा HW न्यूजच्या कर्मचार्‍यांनी संपादित केलेली नाही आणि सिंडिकेटेड फीडमधून प्रकाशित केली गेली आहे.)
