राजधानी एक्सप्रेस | राजधानी एक्सप्रेस 17 मे रोजी 50 वर्षांची होणार आहे

मुंबई : भारतीय रेल्वेने आपल्या १६९ वर्षांच्या इतिहासात अनेक महत्त्वाचे टप्पे गाठले आहेत. वाफेच्या इंजिनापासून ते बुलेट ट्रेनपर्यंतचा प्रवास आता तयार होत आहे. येत्या मंगळवार हा रेल्वेच्या इतिहासातील आणखी एक खास दिवस ठरणार आहे. देशातील प्रिमियम पॅसेंजर ट्रेन मुंबई-नवी दिल्ली राजधानी एक्स्प्रेसला 50 वर्षे पूर्ण होणार आहेत.

50 वर्षांपूर्वी म्हणजे 17 मे 1972 रोजी, रेल्वेने तत्कालीन बॉम्बे सेंट्रल येथून राष्ट्रीय राजधानीकडे आपला उद्घाटन प्रवास सुरू केला होता. तसे, भारतातील पहिली पूर्णपणे वातानुकूलित ट्रेन नवी दिल्ली आणि हावडा (कोलकाता) दरम्यान धावली. त्यानंतर बरोबर तीन वर्षांनी ही सेवा सुरू झाली. याआधी मुंबईहून दिल्लीला जाण्यासाठी फ्रंटियर मेल आणि पश्चिम एक्स्प्रेससारख्या इतर गाड्या होत्या.

राष्ट्रीय राजधानी ते आर्थिक राजधानी

पश्चिम रेल्वेचे सीपीआरओ सुमित ठाकूर यांच्या म्हणण्यानुसार, भारताची ही मोठी ट्रेन देशाच्या व्यावसायिक राजधानीला राष्ट्रीय राजधानीशी जोडण्यासाठी सुरू करण्यात आली होती. मुंबई-दिल्ली राजधानी एक्स्प्रेसच्या ५० वर्षांमध्ये, या व्यस्त मार्गावर आणखी दोन राजधानी एक्सप्रेस गाड्या (शताब्दी) इतर फुल एसी गाड्या जसे गरीब रथ, युवा एक्सप्रेस आणि दुरांतो एक्सप्रेस जोडल्या गेल्या आहेत.

सातत्यपूर्ण प्रवास वेळ कपात

राजधानी एक्स्प्रेसने भारतीय रेल्वे ट्रॅकवर आपली मजबूत पकड कायम ठेवत गेल्या 50 वर्षांमध्ये आपले लोकोमोटिव्ह, डबे, सेवा सातत्याने अपग्रेड केल्या आहेत. मुंबई आणि दिल्ली दरम्यान 19 तास आणि 5 मिनिटांपेक्षा जास्त कालावधीचा प्रवास 15 तास 50 मिनिटांपर्यंत कमी झाला आहे. प्रवासाचा वेळ आणखी कमी करण्याची प्रक्रिया सुरू आहे.

160 च्या वेगाने धावेल

उल्लेखनीय आहे की 1988 पर्यंत, राजधानी, जास्तीत जास्त 120 किमी प्रतितास वेग असलेली, भारतीय रेल्वेमधील सर्वात वेगवान ट्रेन होती. आता आधुनिक वंदे भारत आणि काही शताब्दी गाड्या वेगाने धावतात. अधिकाऱ्यांच्या म्हणण्यानुसार, ट्रॅक अपग्रेडेशनमुळे राजधानी पुढील चार वर्षांत 160 किमी प्रतितास वेगाने धावू शकेल. यामुळे प्रवासाचा वेळ 12 तासांपर्यंत कमी होईल.

प्रवाशांमध्ये लोकप्रिय

सध्या राजधानी एक्सप्रेस ही प्रवाशांमध्ये सर्वाधिक लोकप्रिय ट्रेन आहे. एका वरिष्ठ अधिकाऱ्याने सांगितले की, राजधानी क्लासच्या गाड्यांना सर्व वर्गांच्या गाड्यांपेक्षा प्राधान्य दिले जाते. वरिष्ठ अधिकारी अगदी किरकोळ विलंबासाठी स्पष्टीकरण मागतात. राजधानी चालवण्यासाठी उत्कृष्ट ट्रॅक रेकॉर्ड असलेल्या सर्वात वरिष्ठ लोको पायलटचीच निवड केली जाते.