दिल्ली: बजेट तयार करण्याची प्रक्रिया अगस्त-सिटंबरमध्ये सुरू होते आणि प्री-बजट मीटिंग आणि हलवा फंक्शन्ससह अनेक चरण समाविष्ट होते. संसद संसदेत बजेटची प्रस्तुती आणि अध्यक्ष यांची स्वीकृती होती. भारत सरकार हर साल 1 फेब्रुवारी केंद्रीय बजेट पेश करते. केंद्रीय बजेट एक महत्त्वपूर्ण दस्तऐवज आहे जो पुढील आर्थिक वर्षासाठी सरकार राजकोषीय, योजना आणि कार्यक्रम तयार करत आहे. बजेट बनवण्याची प्रक्रिया ही तारीख से जवळजवळ छ महिने आधी ऑगस्ट-सिटंबर सुरू होते. या सरकारसाठी राजस्व खर्च आणि विविध विकास पहल आणि इतर आवश्यकतांसाठी धनाची आवश्‍यकता आहे. बजेट तयार करण्याच्या प्रक्रियेत अनेक चरण समाविष्ट होते. आयएट एक-एक करून समजून घेते.
चरण १
वित्त मंत्रालय बजेट तयार करण्याची प्रक्रिया टप्प्याटप्प्याने चालू ठेवते. इन परिपत्रांमध्ये आवश्यक दिशा-निर्देश देखील समाविष्ट आहेत, जिनका उपयोग मंत्रालयाद्वारे आपल्या गरजा आणि मागणी व्यक्त करण्यासाठी. ये बजेट अनुमान सादर करण्यासाठी शेवटचे वर्ष तुमची कमाई आणि खर्च खुलासा करते. अर्ज प्राप्त झाल्यानंतर, शीर्ष सरकारी अधिकारी मूल्यांकन करते आणि मंत्रालय आणि व्यय विभाग यांच्याशी चर्चा करतात.
चरण 2
एक बार माहिती की पुष्टि झाल्यावर, वित्त मंत्रालय (अर्थमंत्री) अनेक डिवीजनांना राजस्व आवंटित करते. पैसे के बंटवारे वर कोणत्याही प्रकारे असहमति की स्थितीत वित्त मंत्रालय केंद्रीय मंत्रिमंडल या प्रधान मंत्री सोबत विचार-विमर्श करता. पुढे की समजावून सांगण्यासाठी आर्थिक प्रकरणे विभाग आणि राजस्व विभाग कृषक द्वारे, लहान व्यवसाय पुरवठादार आणि विदेशी संस्थागत गुंतवणूकदारांसह इतर हितधारकांना देखील सल्ला दिला जातो.
हेही वाचा
चरण 3
वित्त मंत्रालय विविध हितधारकांसह त्यांच्या शिफारसी आणि तपशील जाणून घेण्यासाठी प्री-बजट बैठकांची व्यवस्था देखील करते. इन प्रतिभागियांमध्ये राज्य के प्रतिनिधी, कृषक, बँकर, अर्थशास्त्री आणि ट्रेड यूनियन समाविष्ट आहेत. सर्व अर्जांवर विचार केल्यावर पुष्टि करण्यासाठी प्रथम प्रधान मंत्री यांच्याशी चर्चा केली जाते.
चरण 4
बजेटची घोषणा काही दिवस आधी सरकारची वार्षिक परंपरा हलवा समारोह आयोजित करते. . एक विशाल कढ़ाई (बडे फ्राइंग पॉट) का उपयोग करून हलवा बनवता येतो, नंतर संमेलनाच्या समारंभात वित्त वित्तीय केल्‍या सर्वार्थाने कोल्‍या जाते.
चरण 5
संसदेमध्ये बजेटची प्रस्तुत बजेट तयार करण्याची प्रक्रिया अंतिम टप्प्यात आहे. बजेट सत्राचा पहिला दिवस वित्त मंत्री सादर करतात. संकेतस्थळाचे प्रमुख बिंदू का सार प्रस्तुत करते. प्रस्तुत केल्यावर, बजेट चर्चा करण्यासाठी दोन्ही सदस्यांच्या समक्ष उपस्थित होतात. दोन्ही सदनांना अनुमोदन नंतर, अर्थसंकल्पीय अध्यक्षांना अनुमोदन दिले जाते. बजेट निर्माण एक दीर्घ प्रक्रिया आहे अनेक चरण आणि सल्लामसलत. हे सुनिश्चित करण्यासाठी प्रत्येक पावले उचलणे आवश्यक आहे की सार्वजनिक धन का विवेकपूर्ण वापरला जाईल आणि योग्य म्हणून आवंटित केले जाईल. या दस्तावेजाचे महत्त्व कधीही अनदेखा नाही हे निश्चित केले आहे की सरकार कसे कार्य करते आणि राष्ट्र विकसित करण्यासाठी आपले संसाधन खर्च करते.
