दिल्ली: मोदी सरकार के दुसरे कार्यकाल का पांचवा बजेट (बजेट 2023) 1 फेब्रुवारी को पेश होणार आहे. यह निर्मला सीतारमण (निर्मला सीतारमण) का वित्त मंत्री (अर्थमंत्री) के तौर पर भी पांचवा बजेट होगा। वित्त मंत्री निर्मला सीतारमण 1 फेब्रुवारी रोजी आपली सीधा केंद्रीय बजेट सादर करा जेव्हा हे वित्त वर्ष 2022-23 (अप्रैल 2022 ते मार्च 2023) साठी वित्त विवरण आणि प्रस्ताव सादर करा.
येथे काही बजेट सामान्य ज्ञान आहेत:-
भारत का बजेट
भारतामध्ये बजेट पहिली बार 7 एप्रिल, 1860 सादर केली होती, जेव्हा स्कॉटिश अर्थशास्त्री आणि ईस्ट इंडिया कंपनी राजनेता जेम्स विल्सन ने ब्रिटीश क्राउन के सामने पेश केली होती. स्वतंत्र भारत का बजेट 26 नोव्हेंबर 1947, कोमुख्य वित्त मंत्री आरके चेट्टी ने पेश केले.
सर्वोत्तम लंबा बजेट भाषण
वित्त मंत्री सीतारमण ने 1 फेब्रुवारी 2020 को केंद्रीय अर्थसंकल्प 2020-21 पेश करते 2 तास 42 मिनिटे भाषण देकर सर्वोत्कृष्ट लंबा भाषण तयार केले. हलांकी बजेट के अखेरचे 2 पृष्ठ बाकि थे फिर त्यांचा बोल छोटा करना पडता तो अनुभव कर रही थीं. ते अध्यक्ष म्हणाले की त्यांनी भाषण केले. हे भाषण त्यांनी जुलै 2019 मध्ये आपल्या रेकॉर्डला तोड़ दिलेला असतो तेव्हा अचानक बजेट त्यांनी 2 तास 17 मिनिटांची गोष्ट केली.
बजेट भाषण में सर्वात जास्त शब्द
1991 मध्ये नरसिम्हा राव सरकारच्या अंतर्गत मनमोहन सिंह ने 18,650 शब्दांमध्ये शब्दांच्या संदर्भातील सर्वात जास्त लंबा बजेट भाषण दिले. 2018 मध्ये, वित्त मंत्री अरुण जेटली का 18,604 शब्द बोलणारा शब्द गणना के बाबतीत दुसरा लंबा भाषण था. अरुण जेटली ने 1 घंटा 49 मिनिटात बात की.
सर्वात मोठा बजेट भाषण
1977 मध्ये ऊर्जा वित्त मंत्री हीरूभाई मुल्जीभाई पटेल ने फक्त 800 शब्दांमध्ये ही माहिती दिली.
हेही वाचा
सर्वात जास्त बजेट
देशाच्या इतिहासात सर्वाधिक बजेट पेश करण्याचा रेकॉर्ड पूर्व संध्याकाळ मोरारजी देसाई के नाम आहे. 1962-69 च्या कालावधीत आपल्या कार्यकाळात 10 बजेट पेश केले, त्यानंतर पी चिदंबरम (9), प्रणब मुखर्जी (8), यशवंत सिन्हा (8) आणि मनमोहन सिंह (6) ने बजेट पेश केले. था.
समय
सन 1999 पर्यंत केंद्रीय बजेट ब्रिटीश काल की प्रथा के अनुसार फेब्रुवारी के अंतिम कार्य दिवस को शाम 5 वाजता सादर केले गेले. पूर्व वित्त मंत्री यशवंत सिन्हा ने 1999 मध्ये बजेट सादर करण्याचा वेळ सकाळी 11 वाजता केला. अरुण जेटली ने उस महिन्याचे अंतिम दिवस का उपयोग करण्याची परंपरा हटवा 1 फेब्रुवारी 2017 रोजी केंद्रीय बजेट पेश करणे सुरू केले.
बजेट की भाषा: हिंदी
1955 पर्यंत मध्यवर्ती बजेट इंग्लिश सादर करण्यात आले. हालाँकी, नंतर काँग्रेसने नेतृत्व करणारी सरकार ने बजेट पत्रे हिंदी आणि इंग्रजी दोन्ही छापने निर्णय घेतला.
पेपर लेस
स्वतंत्र भारतामध्ये पहिली बार कोविड-19 महामारी के चलते 2021-22 के बजेट को कागज़ रहित बनविले.
बजेट पेश करणार पहिली महिला
2019 में इंदिरा गांधी के बाद बजेट पेश करने वाली सीतारमण दुसरी महिला बनी, वित्तीय वर्ष 1970-71 साठी बजेट पेश केले.
